طبق ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی ، « هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نیست ، حق ملاقات طفل خود را دارد . تعیین زمان و مکان ملاقات و سیر جزئیات مربوط به آن در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است »
بنابراین آیا می توان ملاقات با فرزند را از پدر و مادر سلب کرد؟ در مورد ملاقات با فرزند بنا به ماده فوق (ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی) ، هرکدام از والدین این حق را دارند که در فواصل معین با کودک خود ملاقات کنند و حتی فاسد بودن مادر یا پدر هم باعث نمی شود از ملاقات وی با فرزندش جلوگیری شود . در صورتی که میان پدر و مادر درباره مدت ملاقات و نحوه آن توافق شده باشد ، طبق همان توافق عمل می شود . اما در هر صورت توافق نشدن ، دادگاه در حکم خود مدت ملاقات و نحوه آن را برای کسی که حق حضانت ندارد ، معین می کند . معمولاً دادگاه ها یک روز یا دو روز از آخر هفته را به این امر اختصاص می دهند و گفته می شود ملاقات بیش از این با شخصی که حضانت را به عهده ندارد ، موجب اختلال در حضانت و دوگانگی در تربیت کودک می شود .
اما سلب کلی حق ملاقات از پدر یا مادری که حضانت به عهده او نیست برخلاف صراحت ماده قانون مدنی است و دادگاه نمی تواند حکم به آن بدهد . با این حال اگر ملاقات با پدر یا مادری که حضانت به عهده او نیست واقعاً برای مصالح کودک مضر باشد ، دادگاه می تواند مواعد ملاقات را طولانی تر کند و مثلاً به جای هفته ای یک بار ، ماهی یک بار یا هر شش ماه یک بار تعیین کند یا ملاقات با حضور اشخاص ثالث باشد.
البته زمانی که ملاقات خوف جانی برای فرزند داشته باشد و پدر یا مادر حالت خطرناک روانی داشته باشند ، برای جلوگیری از صدمه به فرزند ، می توان با حکم دادگاه مانع از دیدار یکی از والدین که دچار چنین مشکلی هستند ، شد .
وقتی حضانت طفل به یکی از والدین داده می شود اولا دیگری باید به این تصمیم احترام بگذارد و حق ندارد طفل را از کسی که تحت حضانت وی است جدا کند.ثانیا پدر یا مادری که حق حضانت ندارد باید حق داشته باشد با طفل خود ملاقات نماید(ماده ۱۱۷۴)
والدین می توانند برای نحوه ملاقات با طفل توافق نمایند و چنین توافقی بین آنها لازم الاجراست مگر اینکه چنین توافقی بر خلاف مصلحت طفل باشد که در این صورت به تجویز ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده دادگاه می تواند تصمیم مقتضی را اتخاد کند و چنانچه توافقی در مورد نحوه ملاقات بین والدین طفل وجود نداشته باشد دادگاه نحوه ملاقات را تعیین می نماید.
چنانچه کسی که حضانت طفل را به عهده دارد از ملاقات طفل با پدر ، مادر، یا خویشان جلوگیری کند دادگاه ممکن است وفق ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده از طرق حقوقی حضانت را به فرد دیگری محول کند یا امر به ملاقات ناظر تعیین کندو یا دستور بازداشت فرد خاطی را بدهد.
همچنین وفق ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده ” هرگاه مسئول حضانت… مانع از ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود”
از آنجا که بین حق حضانت یک طرف و حق ملاقات دیگری ارتباط برقرار است نمی توان محل زندگی طفل را طوری تغییر داد که حق ملاقات دیگری مختل شود.بر طبق ماده ۴۲ ق حمایت خانواده ” صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم ، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگری یا خارج از کشور فرستاد ، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداندو با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهد.
دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور بنابر درخواست ذی نفع برای بازگرداندن ضغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می کند”
